1. Quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật múa trong quân đội

   Cũng như các loại hình biểu diễn nghệ thuật phục vụ các đối tượng công chúng, các chương trình, vở diễn, tiết mục nghệ thuật múa của các đơn vị nghệ thuật quân đội mang tính đặc thù, chủ yếu phục vụ đời sống văn hoá cho cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân. Các sáng tác lấy cảm hứng từ đề tài chiến tranh cách mạng nhằm hướng đến việc giáo dục nhận thức về tinh thần yêu nước, lòng tự hào về truyền thống lịch sử dân tộc đối với cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân. Các tác phẩm nghệ thuật múa phản ánh hình tượng người lính từ ngoại hình đến nội tâm, hành động, thái độ một cách phong phú, đa dạng nhằm góp phần tôn vinh vẻ đẹp người lính.

   Có thể nói đề tài lực lượng vũ trang và hình tượng người lính đã xuất hiện không ít trong các tác phẩm với những phát hiện mới, giá trị mới, phù hợp với thẩm mĩ đương đại. Tuy nhiên, những năm gần đây xuất hiện không ít tác phẩm múa chỉ tô vẽ một cách sơ lược, khô khan về hình tượng người lính: họ chỉ gắn với chiến đấu, chiến thắng và hi sinh. Đặc biệt, có một số tác phẩm lúng túng, không rõ ràng trong việc xác định ý tưởng, chủ đề trước khi xây dựng ngôn ngữ múa. Mặc dù chiến tranh đã đi qua nhưng nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam thân yêu của chúng ta vẫn còn đó. Hình ảnh người lính trên tuyến đầu chống dịch; trong lũ lụt, thiên tai; trong đội quân gìn giữ hòa bình; đội quân vươn cao, vươn xa trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư… rất cần có những tác phẩm múa phản ánh phong phú, toàn diện, đa sắc sự cống hiến, hi sinh, cùng đó là cuộc sống, tâm tư đời thường của những người lính trong đời sống hiện đại.

   Trong thời kỳ phát triển khoa học công nghệ, cùng với xu thế toàn cầu hoá đang mở ra cơ hội và thách thức đối với hoạt động nghệ thuật múa nhằm đáp ứng nhu cầu thưởng thức của đông đảo cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân và quần chúng nhân dân. Vì vậy, đòi hỏi công tác quản lý hoạt động nghệ thuật múa, từ khâu sáng tác, lựa chọn kịch bản đến dàn dựng và tổ chức biểu diễn nghệ thuật, cần bám sát các nghị quyết của Đảng và định hướng của Tổng cục Chính trị, Bộ Quốc phòng. Đây là cơ sở để hoạt động biểu diễn nghệ thuật múa quân đội không ngừng phát triển lớn mạnh trong những năm tới.

   Như vậy, từ những cơ sở lý luận như đã trình bày ở trên, khái niệm quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật múa trong quân đội được hiểu là hoạt động quản lý sáng tác, lựa chọn kịch bản, biên đạo múa đề tài chiến tranh cách mạng và người lính thông qua ngôn ngữ múa để phản ánh hình tượng người chiến sĩ trong các tác phẩm múa trở thành biểu tượng cho một dân tộc vững chí bền gan, anh hùng bất khuất.

   2. Vai trò, tầm quan trọng của quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật múa tại Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội   

   2.1. Đặc điểm hoạt động biểu diễn nghệ thuật của Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội

   Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội có chức năng, nhiệm vụ biểu diễn nghệ thuật phục vụ cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân. Các chương trình biểu diễn nghệ thuật của Nhà hát luôn bám sát các sự kiện chính trị trọng đại của đất nước, đi sâu vào đề tài chiến tranh cách mạng và người chiến sĩ để sáng tác, dàn dựng, biểu diễn các chương trình nghệ thuật phản ánh chân thực cuộc sống chiến đấu, lao động, xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc của lực lượng vũ trang nhân dân. Nhà hát đã tham gia, tổ chức các chương trình nghệ thuật phục vụ các sự kiện chính trị, ngày lễ lớn của đất nước như: Đại hội Đảng toàn quốc; kỷ niệm ngày giải phóng hoàn toàn Miền Nam, thống nhất đất nước (30/4); chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5); ngày Quốc khánh (2/9); ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12). Các chương trình nghệ thuật của Nhà hát được đại diện cho Việt Nam tham gia biểu diễn giao lưu với bạn bè quốc tế như: Nga, Đức, Séc, Bulgaria, Cu Ba, Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Singapore, Srilanka…, đã được bạn bè quốc tế khen ngợi và đánh giá cao.

   Nhà hát còn kết hợp với các đơn vị doanh nghiệp xây dựng và biểu diễn các chương trình nghệ thuật ca múa nhạc, liên hoan văn nghệ, biểu diễn nghệ thuật, quay phim, ca nhạc, gameshow… để phục vụ các đơn vị, doanh nghiệp và quần chúng nhân dân trên địa bàn thành phố Hà Nội. Hằng năm, Nhà hát tổ chức tập huấn các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp, các đội văn nghệ quần chúng; mở lớp phát triển năng khiếu âm nhạc, múa, hội họa, khiêu vũ và các hoạt động nghệ thuật khác. Bên cạnh đó, Nhà hát còn tham gia đào tạo, tìm kiếm và phát triển những tài năng mới cho các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp và không chuyên thuộc Tổng cục Chính trị khu vực phía Bắc.

   Ban Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội luôn quán triệt sâu sắc nhiệm vụ cách mạng và quan điểm văn hóa, văn nghệ của Đảng, nhiệm vụ chính trị của quân đội trong các hoạt động nghệ thuật. Việc quán triệt đường lối của Đảng; nhiệm vụ của quân đội; chức năng, nhiệm vụ của đơn vị góp phần định hướng cho các hoạt động sáng tác, dàn dựng và biểu diễn nghệ thuật của Nhà hát trong thời kỳ mới. Nhà hát phát huy tốt vai trò của cơ quan và hội đồng chuyên môn, lực lượng sáng tác, biên đạo, phối âm, phối khí trong và ngoài đơn vị để bổ sung các tác phẩm mới có chất lượng nghệ thuật cao; hằng năm rà soát, bổ sung quy hoạch sát với thực tiễn nhiệm vụ, gắn việc đánh giá với quy hoạch, đào tạo và sử dụng cán bộ. Nhờ làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đi đôi với khuyến khích sáng tạo nghệ thuật nên Nhà hát là đơn vị dẫn đầu trong lực lượng vũ trang được phong tặng các danh hiệu: có 13 người được phong tặng Nghệ sĩ Nhân dân; 75 người được phong tặng Nghệ sĩ Ưu tú; 11 nghệ sĩ, biên đạo múa được tặng Giải thưởng Nhà nước.

   2.2. Tầm quan trọng của quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật múa

   Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội là một trong những đơn vị đầu ngành hoạt động trong lĩnh vực văn hoá tư tưởng phục vụ cán bộ, chiến sĩ trong quân đội. Hầu hết các chương trình biểu diễn nghệ thuật của Nhà hát thường có sự tham gia các tiết mục múa, do đó, công tác quản lý sáng tác, biên đạo múa đặc biệt được coi trọng nhằm tìm tòi cái mới trong sáng tạo để những tác phẩm múa mang tính tư tưởng, thẩm mĩ và giáo dục cao, thể hiện được hơi thở, nhịp sống của ngày hôm nay. Như vậy, vai trò của công tác quản lý hoạt động nghệ thuật múa là nhằm định hướng đội ngũ sáng tác, biên đạo múa khai thác giá trị của múa để xây dựng những tác phẩm múa chuyên nghiệp góp phần nâng cao đời sống văn hoá tinh thần của cán bộ, chiến sĩ và quần chúng nhân dân.

   Công tác quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật múa không chỉ dành riêng cho đội ngũ sáng tác, biên đạo mà còn liên quan đến hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức đối với nghệ sĩ, diễn viên trong việc sáng tạo ra những tác phẩm múa đáp ứng về mặt chất lượng. Để thực hiện được nhiệm vụ trên, đòi hỏi đội ngũ văn nghệ sĩ phải có bản lĩnh vững vàng, vốn kiến thức sâu rộng, kinh nghiệm phong phú về nghề nghiệp, lòng tự trọng dân tộc cao, tự làm chủ được mình để không bị lạc hướng, tìm được, học được những “tuyệt chiêu” nhằm nâng cao và phát triển nghệ thuật múa.

   Trong thời kỳ kinh tế thị trường và hội nhập thế giới có những tác động rất lớn đến nhận thức, tư duy sáng tạo nghệ thuật của đội ngũ văn nghệ sĩ, công tác quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật múa cần bám sát thực tiễn nhằm kịp thời đưa ra những uốn nắn trong khâu sáng tác, biên đạo các tiết mục, vở diễn, chương trình biểu diễn có sự tham gia của nghệ thuật múa, phải tôn trọng sự tồn tại khách quan của các sự kiện, nhân vật lịch sử trong từng thời kỳ, từng giai đoạn lịch sử của dân tộc. Để có được những tác phẩm nghệ thuật múa đỉnh cao, có chất lượng nhằm giáo dục thẩm mĩ, nhận thức về tinh thần yêu nước, lòng tự hào về truyền thống lịch sử, cách mạng của dân tộc thì đòi hỏi công tác quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật múa phải được chú trọng từ khâu sáng tác, lựa chọn kịch bản, biên đạo, lựa chọn nghệ sĩ, diễn viên, tổ chức dàn dựng chương trình, tiết mục nghệ thuật.

   Có thể nói, Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội luôn đi đầu trong việc sáng tác, dàn dựng các chương trình, tiết mục múa gắn với hình tượng người lính. Thời kỳ hội nhập của đất nước với sự bùng nổ của cuộc cách mạng 4.0 đã tác động sâu rộng đến nhận thức về những giá trị văn hoá, nghệ thuật của một bộ phận không nhỏ cán bộ, chiến sĩ. Vì vậy, trách nhiệm của Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội phải thể hiện được chức năng, nhiệm vụ của mình thông qua các chương trình hoạt động biểu diễn nghệ thuật nhằm làm sâu sắc thêm tinh thần yêu nước cũng như trách nhiệm của người lính trong xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Thời gian qua, Nhà hát luôn dẫn đầu trong việc xây dựng các chương trình biểu diễn nghệ thuật phục vụ lực lượng vũ trang và các nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước, góp phần xây dựng và phát triển văn hoá, nghệ thuật dân tộc. Để có được những thành tích trên, tập thể Ban Giám đốc Nhà hát đã không ngừng đổi mới phương pháp quản trị nguồn nhân lực, cơ sở vật chất; khuyến khích tập thể, cá nhân phát huy tốt vai trò của mình gắn với nhiệm vụ được giao. Công tác quản lý nghệ thuật múa cần dựa trên góc tiếp cận hệ thống các khái niệm: nghệ thuật múa, biểu diễn nghệ thuật, hoạt đng biểu diễn nghệ thuật, quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật múa và nội dung quản lý Nhà nước về hoạt động biểu diễn nghệ thuật.

Tài liệu tham khảo:
1. Hà Quang Hảo (2018), Quản lý Nhà hát chèo Quân đội, Luận văn Thạc sĩ Quản lý văn hóa, Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương.
2. Đặng Thị Thanh Hoa (2013), Quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật trên địa bàn Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Quản lý văn hóa, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội.
3. Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam (2012), Những vấn đề hiện đại trong nghệ thuật xây dựng tác phẩm múa Việt Nam, Kỷ yếu Hội thảo khoa học.
4. Đặng Mỹ Hạnh (2007), Văn hóa nghệ thuât trong quân đội hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Văn hóa học, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội.
5. Ứng Duy Thịnh (Chủ biên, 2001), Năm mươi năm Đoàn Ca múa Quân đội nhân dân (1951-2001), NXB Quân đi nhân dân.