1. Bản sắc văn hoá Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hoá

   Bản sắc văn hóa Việt Nam là một hệ giá trị phong phú, được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử, phản ánh đời sống, tư duy và thẩm mĩ của cộng đồng dân tộc. Bàn về bản sắc văn hoá, trong cuốn sách Đến với lịch sử văn hoá Việt Nam, tác giả Hà Văn Tấn đưa ra khái niệm: “Bản sắc văn hoá là những nét văn hoá riêng làm thành hệ giá trị được một dân tộc chấp nhận, được xem như phù hợp và thích hợp, được đem vào vận hành nhằm thoả mãn nhu cầu sống và phát triển của dân tộc mình trong nền cảnh lịch sử tương ứng”¹.

   Trong bối cảnh toàn cầu hóa và giao thoa văn hóa mạnh mẽ, thiết kế đồ họa đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải và tái hiện những giá trị này qua các phương tiện thị giác. Tuy nhiên, thách thức đặt ra là làm thế nào để bảo tồn bản sắc mà vẫn đảm bảo sự đổi mới, đáp ứng nhu cầu thẩm mĩ và thị hiếu của xã hội hiện đại. Bài viết nhằm khám phá cách thức biểu đạt bản sắc văn hóa Việt Nam trong thiết kế đồ họa đương đại, làm rõ các yếu tố truyền thống có thể ứng dụng, phân tích phương pháp đa dạng hóa biểu hiện bản sắc, đánh giá tác động của toàn cầu hóa và đề xuất giải pháp kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Qua đó, hướng đến việc tạo ra các sản phẩm thiết kế đồ hoạ mang đậm dấu ấn văn hóa nhưng vẫn phù hợp với xu hướng sáng tạo đương đại.

   2. Đa dạng hóa biểu hiện bản sắc văn hóa Việt Nam qua thiết kế đồ hoạ

  2.1. Tích hợp yếu tố truyền thống trong thiết kế hiện đại

   Thiết kế không chỉ đơn thuần là tạo ra sản phẩm có tính thẩm mĩ và công năng, mà còn là phương tiện truyền tải thông điệp văn hóa, góp phần định hình bản sắc dân tộc. Thiết kế, với sức mạnh biểu đạt trực quan và tinh tế, đóng vai trò quan trọng trong việc tái định nghĩa và làm sống động bản sắc văn hóa Việt Nam trong thời đại mới. Việc tích hợp các yếu tố văn hóa truyền thống vào thiết kế đương đại không chỉ là một xu hướng, mà còn là một yêu cầu tất yếu, phản ánh nhu cầu cân bằng giữa việc giữ gìn, phát huy giá trị di sản và hội nhập quốc tế. Tác giả Lê Ngọc Trà trong cuốn sách Văn hoá Việt Nam đặc trưng và cách tiếp cận đã nhận xét rằng: “Hiểu đặc sắc văn hoá dân tộc còn là giải phóng cho sức sáng tạo, nói đúng hơn là tìm phương hướng vun xới cho sức sáng tạo”².

   Bản sắc văn hóa Việt Nam, với bề dày lịch sử và sự đa dạng vùng miền, được thể hiện rõ nét qua hệ thống biểu tượng văn hoá, hoa văn truyền trống, chất liệu thủ công, bảng màu đặc trưng và triết lý sống sâu sắc. Khi được ứng dụng vào thiết kế hiện đại, những yếu tố này không chỉ đóng vai trò bảo tồn và tôn vinh giá trị di sản, mà còn tạo nên sự khác biệt, độc đáo, giúp sản phẩm thiết kế Việt Nam tạo dấu ấn trên thị trường quốc tế. Quá trình tích hợp này đòi hỏi sự nghiên cứu, chọn lọc và sáng tạo, để các yếu tố truyền thống không chỉ dừng lại ở việc trang trí bề mặt mà thực sự hòa quyện, trở thành một phần trong ngôn ngữ thiết kế tổng thể.

   2.1.1. Biểu tượng văn hóa

   Biểu tượng văn hóa là những hình ảnh mang ý nghĩa sâu sắc, gắn liền với lịch sử và tinh thần dân tộc. Các biểu tượng văn hóa Việt Nam như hình ảnh con rồng, hoa sen, chim lạc, trống đồng, hay gần gũi hơn là hình ảnh người nông dân, thiếu nữ mặc áo dài, nón lá, các anh hùng dân tộc, nghệ thuật truyền thống, cho đến những cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ như vịnh Hạ Long, ruộng bậc thang, sông Mê Kông... đều mang trong mình những giá trị lịch sử, văn hóa, tâm linh sâu sắc. Trong thiết kế đương đại, các biểu tượng này không chỉ được tái hiện một cách nguyên bản, mà còn được cách điệu, biến tấu, kết hợp với các yếu tố hiện đại để tạo ra những sản phẩm vừa mang đậm dấu ấn truyền thống, vừa phù hợp với thị hiếu và xu hướng thẩm mĩ mới. Ví dụ, thiết kế bộ tem bưu chính “Âm sắc truyền thống” tái hiện lại các loại hình nghệ thuật truyền thống của Việt Nam như: chèo, tuồng, ca trù, chầu văn, quan họ; qua đó giúp lưu truyền các giá trị văn hoá, nghệ thuật trong thời đại mới.

   2.1.2. Hoa văn truyền thống

   Hoa văn truyền thống với sự phong phú và tinh xảo là một kho tàng di sản quý giá của dân tộc. Từ những họa tiết trên trống đồng Đông Sơn, gốm Bát Tràng, tranh Đông Hồ, đến những hoa văn trên thổ cẩm, trang phục dân tộc, hay các motif trang trí trong kiến trúc đình, chùa, miếu, tất cả đều mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử. Việc cách điệu và ứng dụng các hoa văn này vào thiết kế hiện đại, từ logo, bộ nhận diện thương hiệu, đến minh họa sách, thiết kế giao diện người dùng, không chỉ tạo ra sự độc đáo, khác biệt mà còn giúp khẳng định bản sắc riêng của thiết kế Việt Nam. Sự kết hợp giữa các đường nét truyền thống và ngôn ngữ thiết kế đương đại tạo nên những tác phẩm vừa mang tính thẩm mĩ cao vừa giàu ý nghĩa văn hóa. Bộ sưu tập “Dân gian ký sự” của nghệ sĩ Chung Phạm kết hợp với thương hiệu Uniqlo nhằm tôn vinh văn hoá Việt Nam, bộ sưu tập thể hiện sự mộc mạc của mĩ thuật Việt, tôn vinh nét đẹp của làng nghề và phong tục tập quán Việt Nam.

   2.1.3. Chất liệu thủ công

   Chất liệu đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải giá trị truyền thống trong thiết kế. Các chất liệu dân gian như lụa, sơn mài, tre, gốm, được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực thiết kế như bao bì, nội thất, thời trang, đồ gia dụng. Việc kết hợp chất liệu truyền thống với công nghệ hiện đại cũng mở ra nhiều khả năng sáng tạo, giúp sản phẩm thiết kế vừa mang tính hoài niệm vừa đáp ứng yêu cầu của thị trường đương đại. Nhiều thương hiệu Việt Nam đã khai thác lụa truyền thống để tạo ra bao bì sản phẩm cao cấp, góp phần nâng cao giá trị thẩm mĩ và sự sang trọng. Hộp quà Hương The của thương hiệu Gác Măng Giê được làm bằng gỗ giáng hương từ làng tiện Nhị Khê (Thường Tín, Hà Nội) kết hợp với dải băng quấn bằng nhung the tơ tằm từ làng lụa Nha Xá (Duy Tiên, Hà Nam). Nắp đậy kết hợp khay đựng mặt kính, bên trong là hũ thiếc và hộp gỗ. Thiết kế thân thiện với môi trường nhờ khả năng tái sử dụng của bao bì sản phẩm.

   2.1.4. Bảng màu đặc trưng

   Màu sắc trong văn hóa Việt Nam không chỉ đơn thuần là yếu tố thẩm mĩ mà còn mang ý nghĩa biểu tượng, tâm linh sâu sắc. Gam màu đỏ của may mắn, lễ hội; màu vàng của hoàng gia, thịnh vượng; màu xanh lá của thiên nhiên, sự sống; màu xanh lam của hòa bình, hi vọng; hay màu nâu của đất đai, sự giản dị... đều là những gam màu quen thuộc, gắn liền với đời sống tinh thần của người Việt. Trong thiết kế hiện đại, việc sử dụng các gam màu truyền thống, kết hợp với nguyên tắc phối màu theo ngũ hành, tương sinh, tương khắc, không chỉ tạo nên sự hài hòa, cân đối, mà còn truyền tải thông điệp văn hóa một cách tinh tế. Bộ lịch treo tường “Lễ Tết” sử dụng các màu sắc đặc trưng của Tết Nguyên Đán như đỏ, vàng, xanh lá, cam, để thể hiện không khí tươi vui mùa lễ hội.

   2.1.5. Triết lý sống sâu sắc

   Giá trị văn hóa và triết lý sống của người Việt, thể hiện qua ca dao, tục ngữ, thành ngữ, câu đối hay những câu chuyện dân gian, cũng là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà thiết kế. Việc lồng ghép những yếu tố này vào thiết kế, thông qua ngôn ngữ, hình ảnh, biểu tượng, giúp sản phẩm không chỉ đẹp về hình thức, mà còn giàu ý nghĩa, có chiều sâu văn hóa. Bộ phim hoạt hình Con Rồng cháu Tiên được lấy cảm hứng từ truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên của Việt Nam, kể về nước Việt thưở sơ khai và Lạc Long Quân cùng Âu Cơ bảo vệ đất nước, nên duyên vợ chồng, sinh ra bọc trứng 100 con.

   Việc tích hợp yếu tố truyền thống vào thiết kế hiện đại là một quá trình đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng, sự sáng tạo và tinh tế của người làm thiết kế. Không chỉ dừng lại ở việc sao chép hay mô phỏng, quá trình này đòi hỏi sự thấu hiểu sâu sắc về giá trị văn hóa, để từ đó biến tấu, cách điệu và kết hợp hài hòa với ngôn ngữ thiết kế đương đại. Bằng cách này, các yếu tố truyền thống không chỉ được bảo tồn, mà còn được làm mới, trở nên sống động và gần gũi hơn với cuộc sống hiện đại, góp phần khẳng định bản sắc văn hóa Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

   2.2. Phương pháp và kỹ thuật thiết kế

   Trong quá trình thiết kế mang bản sắc văn hóa Việt Nam, việc áp dụng các phương pháp và kỹ thuật phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải giá trị truyền thống, đồng thời tạo sự kết nối với thẩm mĩ đương đại. Các phương pháp chính bao gồm cách điệu, kết hợp, tái hiện, lấy cảm hứng và ứng dụng kỹ thuật số.

   2.2.1. Cách điệu

   Cách điệu là phương pháp đơn giản hóa và biến tấu các hình tượng, họa tiết truyền thống để phù hợp với ngôn ngữ thiết kế hiện đại. Thay vì sao chép nguyên bản, các nhà thiết kế điều chỉnh tỉ lệ, màu sắc, đường nét và bố cục nhằm tạo nên sự hài hòa giữa yếu tố truyền thống và tính ứng dụng cao trong thực tế. Ví dụ, các họa tiết hoa văn trên trống đồng Đông Sơn có thể được tối giản thành những đường nét mang tính biểu tượng, áp dụng linh hoạt trong thiết kế bao bì, nhận diện thương hiệu hoặc giao diện kỹ thuật số.

   2.2.2. Kết hợp

   Phương pháp kết hợp là sự hòa trộn giữa yếu tố văn hóa truyền thống và các phong cách thiết kế hiện đại nhằm tạo ra sản phẩm mang tính giao thoa giữa quá khứ và hiện tại. Các xu hướng như tối giản, pop art hay thiết kế phẳng có thể được sử dụng để làm nổi bật các yếu tố văn hóa Việt Nam trong thiết kế đồ họa. Chẳng hạn, tranh dân gian Đông Hồ có thể được tái hiện trong phong cách pop art với màu sắc rực rỡ và bố cục hiện đại, mang đến một cái nhìn mới mẻ mà vẫn giữ được tinh thần nguyên bản.

   2.2.3. Tái hiện

   Tái hiện là phương pháp sử dụng trực tiếp các hình ảnh, họa tiết và chất liệu truyền thống trong thiết kế mà không làm thay đổi nhiều về hình thức. Cách tiếp cận này giúp bảo tồn nguyên vẹn giá trị văn hóa và lịch sử, đồng thời tạo ra những thiết kế có tính chân thực cao. Ví dụ, các motif hoa văn gốm sứ Bát Tràng có thể được đưa vào thiết kế nhãn mác sản phẩm hoặc chữ thư pháp truyền thống có thể được lồng ghép vào các poster quảng bá sự kiện văn hóa.

   2.2.4. Lấy cảm hứng

   Lấy cảm hứng từ các câu chuyện dân gian, truyền thuyết, lễ hội và phong tục tập quán là một phương pháp sáng tạo nhằm phát triển những thiết kế mang dấu ấn văn hóa đặc trưng. Thay vì sử dụng trực tiếp hình ảnh truyền thống, các nhà thiết kế có thể khai thác ý nghĩa biểu tượng của chúng để tạo ra những tác phẩm mới. Ví dụ, hình ảnh rồng thời Lý với đường nét mềm mại, uyển chuyển có thể truyền cảm hứng để thiết kế bộ nhận diện thương hiệu cho các sản phẩm du lịch mang bản sắc Việt Nam.

   2.2.5. Kỹ thuật số

   Với sự phát triển của công nghệ, các phần mềm thiết kế đồ họa giúp hiện thực hóa những ý tưởng sáng tạo một cách linh hoạt và hiệu quả. Các kỹ thuật như mô phỏng chất liệu truyền thống (vải thổ cẩm, sơn mài, gốm, sứ), sử dụng hiệu ứng thị giác hay ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo hình đồ họa mang phong cách dân gian đều góp phần nâng cao giá trị thẩm mĩ của thiết kế. Nhờ đó, các sản phẩm đồ họa không chỉ giữ được nét truyền thống mà còn phù hợp với xu hướng thị trường hiện đại.

   Tóm lại, việc đa dạng hóa biểu hiện bản sắc văn hóa Việt Nam trong thiết kế đồ họa đòi hỏi sự kết hợp linh hoạt giữa các phương pháp và kỹ thuật khác nhau. Bằng cách áp dụng cách điệu, kết hợp, tái hiện, lấy cảm hứng và kỹ thuật số, các nhà thiết kế có thể tạo ra những sản phẩm vừa mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc vừa đáp ứng được yêu cầu thẩm mĩ và chức năng trong bối cảnh đương đại.

   2.3. Các nghiên cứu trường hợp điển hình

   Trong bối cảnh văn hóa truyền thống đang ngày càng được quan tâm và ứng dụng trong thiết kế đương đại, hai dự án nổi bật đã góp phần đa dạng hóa biểu hiện bản sắc văn hóa Việt Nam là “Đồng Bào Việt Phục” và “Hoa Văn Đại Việt”. Dự án “Đồng Bào Việt Phục” tập trung vào việc minh họa và bảo tồn trang phục truyền thống của 54 dân tộc Việt Nam thông qua công nghệ thực tế ảo tăng cường (AR), trong khi “Hoa Văn Đại Việt” hướng đến việc phục dựng và ứng dụng các hoa văn cổ vào thiết kế đương đại. Cả hai dự án đều thể hiện sự sáng tạo, đổi mới trong việc kết nối văn hóa truyền thống với thời đại hiện đại, đồng thời đóng góp vào việc nâng cao nhận thức và tự hào dân tộc của người trẻ.

   Dự án “Đồng Bào Việt Phục” xuất hiện trong bối cảnh sự quan tâm đến văn hóa truyền thống, đặc biệt là trang phục cổ, đang gia tăng trong cộng đồng, nhất là giới trẻ Việt Nam. Dự án không chỉ đơn thuần hướng đến việc phục dựng trang phục truyền thống mà còn đặt mục tiêu cao hơn: truyền tải thông điệp về bản sắc văn hóa, khơi dậy lòng tự hào dân tộc và kết nối cộng đồng thông qua ngôn ngữ thiết kế đồ họa hiện đại. Mục tiêu cốt lõi của dự án là đưa các giá trị văn hóa truyền thống đến gần hơn với đời sống đương đại, đặc biệt là thế hệ trẻ, bằng cách tái hiện, diễn giải các yếu tố văn hóa một cách sáng tạo và phù hợp.

   Sự kết hợp giữa sách minh họa và công nghệ thực tế ảo tăng cường (AR) là điểm nhấn của dự án. Mỗi trang sách không chỉ giới thiệu trang phục nam và nữ truyền thống của từng dân tộc mà còn cung cấp thông tin về chất liệu, họa tiết và ý nghĩa của chúng. Việc áp dụng công nghệ AR giúp người xem có trải nghiệm trực quan và sinh động hơn, góp phần nâng cao nhận thức và sự quan tâm đối với văn hóa truyền thống. “Đồng Bào Việt Phục” không chỉ là một dự án nghệ thuật mà còn là cầu nối giữa truyền thống và hiện đại, giữa quá khứ và tương lai. Thông qua việc sử dụng công nghệ hiện đại để tái hiện và bảo tồn di sản văn hóa, dự án đã đóng góp tích cực vào việc đa dạng hóa biểu hiện bản sắc văn hóa Việt Nam trong thiết kế đương đại.

   Dự án “Hoa Văn Đại Việt” được khởi xướng bởi nhóm Đại Việt Cổ Phong với mục tiêu tạo ra một nguồn tư liệu phong phú cho cộng đồng sáng tạo nghệ thuật Việt Nam. Dự án nghiên cứu và phục dựng tỉ mỉ các hoa văn cổ từ thời Lý, Trần, Lê, Nguyễn. Nhóm nghiên cứu đã dành nhiều thời gian và công sức để tìm kiếm, sưu tầm, phân loại và số hóa các họa tiết này từ nhiều nguồn tư liệu khác nhau như đình, chùa, miếu, bảo tàng, sách cổ và các công trình nghiên cứu trước đó. Quá trình này không chỉ đơn thuần là sao chép mà còn bao gồm việc phân tích cấu trúc, ý nghĩa, bối cảnh lịch sử của từng họa tiết. Bằng cách chuyển đổi các họa tiết từ dạng ảnh chụp hoặc bản vẽ tay sang định dạng vector, nhóm nghiên cứu đã tạo ra những thiết kế có độ phân giải cao, có thể tùy chỉnh kích thước và màu sắc mà không làm giảm chất lượng. Điều này mở ra tiềm năng ứng dụng rộng lớn cho các họa tiết này trong nhiều lĩnh vực thiết kế khác nhau, từ đồ họa, thời trang, nội thất, đến sản phẩm thủ công mĩ nghệ.

   Dự án “Hoa Văn Đại Việt” không chỉ dừng lại ở việc phục dựng mà còn chú trọng đến việc ứng dụng các hoa văn cổ vào các sản phẩm thiết kế đương đại. Các họa tiết được biến tấu, kết hợp, lồng ghép một cách sáng tạo vào các thiết kế áo dài, túi xách, đồ trang sức, ốp lưng điện thoại và nhiều sản phẩm khác. Sự kết hợp này tạo ra những sản phẩm vừa mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống vừa mang hơi thở của thời đại, đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng hiện đại. Dự án đã sử dụng các nền tảng mạng xã hội như Facebook và các kênh gây quỹ cộng đồng như Comicola để tiếp cận và tương tác với cộng đồng. Việc chia sẻ thông tin về dự án, quá trình nghiên cứu và các sản phẩm thiết kế đã thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Mô hình gây quỹ cộng đồng không chỉ giúp dự án có thêm nguồn lực tài chính mà còn tạo ra sự gắn kết và ủng hộ từ cộng đồng, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa của dự án.

   Dự án đã góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Việt Nam. Bằng cách đưa các hoa văn cổ trở lại đời sống đương đại, dự án đã khơi dậy niềm tự hào dân tộc, nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của văn hóa truyền thống. Đồng thời, dự án cũng tạo ra một mô hình kinh doanh sáng tạo dựa trên di sản văn hóa, mở ra hướng đi mới cho các nhà thiết kế và nghệ nhân Việt Nam.

   Tóm lại, dự án “Đồng Bào Việt Phục” và “Hoa Văn Đại Việt” đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc đa dạng hóa biểu hiện bản sắc văn hóa Việt Nam qua thiết kế. “Đồng Bào Việt Phục” đã thành công trong việc đưa văn hóa truyền thống đến gần hơn với thế hệ trẻ thông qua công nghệ hiện đại, trong khi “Hoa Văn Đại Việt” đã mở ra một hướng đi mới cho việc ứng dụng di sản văn hóa vào thiết kế đương đại. Cả hai dự án đều chứng minh rằng việc kết hợp giữa truyền thống và hiện đại không chỉ giúp bảo tồn di sản văn hóa mà còn tạo ra những giá trị mới cho xã hội và kinh tế. Qua đó, chúng ta có thể thấy được tiềm năng to lớn của việc ứng dụng văn hóa truyền thống trong thiết kế đương đại và hi vọng rằng những dự án như vậy sẽ tiếp tục được phát triển và lan tỏa trong tương lai.

   3. Tác động của thiết kế đến nhận diện văn hóa

   Thiết kế đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và củng cố bản sắc văn hóa, không chỉ trong lĩnh vực nghệ thuật mà còn trong các khía cạnh kinh tế, xã hội. Dưới đây là những tác động quan trọng của thiết kế đối với nhận diện văn hóa Việt Nam.

   Thứ nhất, thiết kế tạo ra sự độc đáo và khác biệt, giúp các sản phẩm thiết kế mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam trở nên nổi bật trên thị trường quốc tế. Những đặc trưng về họa tiết, màu sắc, chất liệu hay bố cục trong thiết kế có thể phản ánh sâu sắc các yếu tố văn hóa bản địa, giúp nhận diện thương hiệu Việt một cách rõ ràng và nhất quán.

   Thứ hai, thiết kế góp phần tăng cường nhận diện thương hiệu quốc gia. Việc sử dụng các yếu tố văn hóa truyền thống trong thiết kế logo, bao bì, thời trang, kiến trúc hay truyền thông thị giác không chỉ giúp quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới mà còn khơi gợi niềm tự hào dân tộc. Các chiến dịch truyền thông, sự kiện quốc tế có sự tham gia của thiết kế mang bản sắc Việt sẽ giúp nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.

   Thứ ba, thiết kế đóng vai trò thúc đẩy sự sáng tạo, khuyến khích các nhà thiết kế tìm tòi, khám phá những phương thức thể hiện mới. Việc kế thừa và cách tân các yếu tố văn hóa truyền thống giúp tạo ra những sản phẩm vừa mang giá trị thẩm mĩ cao vừa phù hợp với xu hướng đương đại. Điều này giúp duy trì sự sống động và phát triển của văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa.

   Thứ tư, thiết kế là cầu nối giữa các thế hệ, giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng các giá trị văn hóa truyền thống. Thông qua các sản phẩm thiết kế mang hơi thở hiện đại nhưng vẫn giữ được tinh thần dân tộc, người trẻ có thể tiếp cận văn hóa truyền thống một cách tự nhiên, từ đó phát huy và bảo tồn những giá trị cốt lõi của dân tộc. Thứ năm, thiết kế góp phần vào sự phát triển kinh tế khi tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Các sản phẩm thiết kế sáng tạo, mang tính biểu tượng văn hóa có thể thu hút thị trường trong và ngoài nước, nâng cao giá trị thương mại của hàng hóa, đặc biệt là trong các lĩnh vực như thời trang, thủ công mĩ nghệ, bao bì và du lịch.

    Cuối cùng, thiết kế giúp tăng giá trị thẩm mĩ, tạo ra sự tiếp biến và đổi mới trong nghệ thuật thị giác. Việc sáng tạo các thiết kế mới mẻ, hợp thời nhưng vẫn mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam không chỉ làm phong phú thêm đời sống nghệ thuật mà còn góp phần xây dựng một bản sắc thị giác đặc trưng cho Việt Nam trong bối cảnh quốc tế.

   Tóm lại, thiết kế không chỉ là công cụ thể hiện bản sắc mà còn là phương tiện quan trọng để bảo tồn, phát huy văn hóa Việt Nam trong thời đại mới. Nhận diện văn hóa thông qua thiết kế là một chiến lược quan trọng, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của văn hóa và kinh tế Việt Nam.

   4. Kết luận

   Bài viết đã làm sáng tỏ quá trình đa dạng hóa biểu hiện bản sắc văn hóa Việt Nam thông qua thiết kế sáng tạo, khẳng định sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại không chỉ là sự tiếp nối giá trị di sản mà còn mở ra những hướng đi mới trong sáng tạo thiết kế. Sự kết hợp linh hoạt các yếu tố văn hóa truyền thống vào thiết kế hiện đại đã góp phần làm mới hình ảnh văn hóa dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa, đồng thời tăng cường nhận diện và lòng tự hào dân tộc. Việc khuyến khích những giải pháp thiết kế mang đậm bản sắc dân tộc, đồng thời phù hợp với xu hướng toàn cầu, là chìa khóa để duy trì và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Thông qua đó, bài viết đã đóng góp vào cuộc đối thoại về vai trò của thiết kế trong việc bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa Việt Nam, đồng thời đề xuất những hướng nghiên cứu tiếp theo nhằm khai thác sâu hơn tiềm năng của thiết kế trong việc biểu đạt và lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống.

Chú thích:
1 Hà Văn Tấn (2005), Đến với lịch sử văn hoá Việt Nam, NXB. Hội Nhà văn, tr. 152.
2 Lê Ngọc Trà (2001), Văn hoá Việt Nam đặc trưng và cách tiếp cận, NXB. Giáo dục, tr. 55.