Trong những thập kỷ gần đây, toàn cầu hóa đã trở thành một hiện tượng ảnh hưởng sâu sắc đến hầu hết các lĩnh vực của đời sống con người. Toàn cầu hóa không chỉ giới hạn ở kinh tế hay thương mại mà còn tác động mạnh mẽ đến văn hóa, xã hội, nghệ thuật và đặc biệt là lĩnh vực thiết kế nội thất. Các nền văn hóa trên thế giới ngày càng giao thoa và tương tác với nhau thông qua quá trình toàn cầu hóa, dẫn đến việc chuyển giao công nghệ, tư duy sáng tạo và phong cách thiết kế. Điều này tạo ra những thay đổi căn bản trong cách con người định hình không gian sống, không chỉ ở các đô thị lớn mà còn trong những không gian nhà ở nhỏ lẻ. Trong bối cảnh đó, thiết kế nội thất đương đại tại Việt Nam đã và đang trải qua một cuộc cách mạng với sự kết hợp tinh tế giữa các xu hướng quốc tế và yếu tố bản địa. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, mạng lưới truyền thông và các nền tảng kỹ thuật số đã giúp cho những ý tưởng và xu hướng thiết kế từ khắp nơi trên thế giới dễ dàng tiếp cận với các nhà thiết kế và người tiêu dùng tại Việt Nam. Tuy nhiên, điểm đặc biệt là trong quá trình tiếp thu những xu hướng này, các nhà thiết kế Việt Nam đã tinh chỉnh, điều chỉnh để phù hợp với điều kiện tự nhiên, văn hóa và lối sống của con người Việt. Điều này không chỉ giúp thiết kế đương đại tại Việt Nam giữ được bản sắc độc đáo mà còn mang lại sự tiện ích, phù hợp với nhu cầu của cư dân trong bối cảnh xã hội hiện đại.

   Bên cạnh đó, toàn cầu hóa cũng đưa đến những thách thức lớn. Sự giao thoa văn hóa nếu không được quản lý khéo léo có thể dẫn đến tình trạng đồng hóa, mất đi bản sắc văn hóa bản địa. Đối với lĩnh vực thiết kế nội thất, điều này có thể thấy rõ ở sự tràn lan của các xu hướng thiết kế ngoại lai khiến không gian sống dần mất đi những yếu tố độc đáo vốn có của văn hóa Việt Nam. Điều này đặt ra yêu cầu cho các nhà thiết kế trong nước phải sáng tạo và đổi mới không ngừng, làm sao để có thể dung hòa giữa yếu tố hiện đại và giá trị truyền thống. Thiết kế đương đại Việt Nam đang dần hướng đến việc tìm kiếm sự cân bằng giữa công năng sử dụng, tính thẩm mĩ và sự bền vững, từ đó hình thành một phong cách riêng, vừa mang tính toàn cầu nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa.

   Việc tìm hiểu xu hướng và tiềm năng của thiết kế nội thất nhà ở đương đại không chỉ giúp ngành này phát triển mạnh mẽ hơn trong thời kỳ hội nhập mà còn đóng góp vào việc định hình và xây dựng bản sắc văn hóa trong không gian sống của người Việt. Điều này có ý nghĩa quan trọng không chỉ đối với các nhà thiết kế mà còn đối với người tiêu dùng khi họ ngày càng quan tâm đến chất lượng không gian sống, tính thẩm mĩ cũng như sự kết nối văn hóa trong chính ngôi nhà của mình. Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, việc phát triển thiết kế nội thất một cách bền vững và sáng tạo sẽ là một yếu tố quan trọng giúp Việt Nam khẳng định vị thế trên bản đồ thiết kế thế giới.

   1. Các xu hướng chính của thiết kế đương đại Việt Nam trong quá trình hội nhập

   1.1. Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

   Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ xây dựng, nhiều kiến trúc sư và nhà thiết kế Việt Nam đã tìm về với những giá trị truyền thống, sử dụng các vật liệu bản địa như tre, nứa, gỗ để tạo ra các công trình mang tính thẩm mĩ cao nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa Việt Nam. Đây là xu hướng không chỉ giúp bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống mà còn tạo nên những công trình thân thiện với môi trường, phù hợp với tinh thần phát triển bền vững của thế giới hiện đại. Lợi ích của việc sử dụng chất liệu truyền thống trong thiết kế đương đại bởi tre, nứa và gỗ là những vật liệu có lịch sử lâu đời trong kiến trúc Việt Nam, từng được sử dụng rộng rãi trong xây dựng nhà cửa, đình làng và các công trình công cộng khác. Những vật liệu này không chỉ phổ biến vì sự sẵn có, giá thành rẻ mà còn bởi tính linh hoạt và khả năng thích ứng với khí hậu nhiệt đới của Việt Nam. Trong thiết kế đương đại, việc tái sử dụng các vật liệu truyền thống này đã được nâng lên một tầm cao mới, không chỉ về mặt công nghệ mà còn trong cách tiếp cận về thẩm mĩ và triết lý thiết kế. Sự thân thiện với môi trường và tính bền vững bởi tre và nứa là những vật liệu tái tạo nhanh chóng, có khả năng hấp thụ carbon dioxide cao, giúp giảm thiểu lượng khí thải nhà kính. Điều này làm cho chúng trở thành những vật liệu xanh lý tưởng trong kiến trúc bền vững. Đặc biệt là tre có thể được trồng và phát triển nhanh chóng, có thể khai thác chỉ trong vài năm; trong khi nhiều loại gỗ thì cần hàng chục năm để trồng mới có thể khai thác. Trong bối cảnh thế giới đang hướng tới các giải pháp bền vững, tre và nứa là các lựa chọn lý tưởng, không chỉ về mặt môi trường mà còn trong việc tạo ra các công trình mang tính thẩm mĩ cao và gần gũi với thiên nhiên. Việc sử dụng tre và nứa trong kiến trúc đương đại không chỉ là sự lựa chọn về vật liệu mà còn là sự trở về với giá trị văn hóa bản địa. Các nhà thiết kế hiện đại đang tìm cách khai thác triệt để tiềm năng của những vật liệu truyền thống này để tạo ra các công trình vừa hiện đại vừa giữ được nét đặc trưng của văn hóa Việt. Thông qua việc sử dụng các chất liệu truyền thống, họ không chỉ thể hiện sự tôn trọng với quá khứ mà còn tạo ra những tác phẩm có giá trị bền vững, mang tính biểu tượng văn hóa mạnh mẽ¹.

Hnh 1: Thiết kế khu vực lễ tân resort JW Marriott Phu Quoc đậm chất đương đại.

      Khách sạn JW Marriott Phu Quoc Emerald Bay là một minh chứng điển hình cho việc sử dụng chất liệu truyền thống kết hợp với phong cách thiết kế hiện đại. Do kiến trúc sư nổi tiếng Bill Bensley thiết kế, khách sạn này mang đậm dấu ấn của sự pha trộn giữa văn hóa bản địa và sự sang trọng quốc tế. Trong dự án này, tre và gỗ được sử dụng không chỉ trong các chi tiết trang trí nội thất mà còn trong cấu trúc tổng thể của các khu nhà nghỉ. Các chất liệu này được xử lý và kết hợp với các yếu tố hiện đại để tạo ra không gian vừa ấm cúng vừa đẳng cấp. Sự hiện diện của tre trong các thiết kế nội thất như trần nhà, vách ngăn hay đồ nội thất không chỉ mang đến vẻ đẹp thẩm mĩ mà còn thể hiện sự tôn trọng với thiên nhiên và văn hóa địa phương. Bill Bensley đã khéo léo kết hợp yếu tố văn hóa Việt Nam vào kiến trúc thông qua việc sử dụng các chất liệu truyền thống như tre và nứa, tạo nên một không gian mang tính địa phương cao nhưng vẫn đạt tiêu chuẩn quốc tế về sang trọng và tiện nghi. Điều này không chỉ giúp khách sạn trở thành một điểm đến nổi tiếng về kiến trúc mà còn góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam tới du khách quốc tế².

   1.2. Thiết kế xanh và bền vững

   Xu hướng thiết kế xanh đã trở thành một trong những xu hướng chủ đạo của kiến trúc đương đại, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự cạn kiệt tài nguyên tự nhiên đang gây áp lực lớn lên môi trường toàn cầu. Xu hướng này không chỉ nhằm tạo ra các công trình thẩm mĩ và tiện nghi mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực của ngành xây dựng đến môi trường, đồng thời tối ưu hóa việc sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Thiết kế xanh mang lại một hướng đi mới, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững, bảo vệ môi trường sống và cải thiện chất lượng không gian sống cho con người.

   Một trong những yếu tố quan trọng nhất của thiết kế xanh là việc sử dụng năng lượng hiệu quả. Năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời, đang trở thành lựa chọn phổ biến trong các công trình xanh. Hệ thống điện mặt trời không chỉ cung cấp nguồn năng lượng sạch mà còn giúp giảm chi phí vận hành. Ngoài ra, các hệ thống khác như thu thập và tái sử dụng nước mưa hay hệ thống cách nhiệt từ vật liệu tái chế cũng giúp các tòa nhà giảm thiểu việc tiêu tốn tài nguyên thiên nhiên, đồng thời tăng tính bền vững cho công trình. Tối ưu hóa hệ thống thông gió và ánh sáng tự nhiên cũng là một yếu tố quan trọng trong thiết kế xanh. Các tòa nhà được thiết kế để tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên giúp giảm tiêu thụ điện năng cho chiếu sáng nhân tạo, đồng thời mang lại môi trường sống và làm việc thoáng đãng, dễ chịu. Hệ thống thông gió tự nhiên được sử dụng để giảm nhu cầu sử dụng điều hòa không khí, qua đó giúp giảm lượng khí thải carbon. Ngoài ra, xu hướng thiết kế xanh còn chú trọng sử dụng vật liệu tái chế và thân thiện với môi trường. Các vật liệu xây dựng từ nguồn tài nguyên tái tạo như tre, gỗ tái chế, bê tông tái chế, hay vật liệu không gây hại đến môi trường đang dần thay thế các vật liệu truyền thống gây ô nhiễm. Việc sử dụng những vật liệu này không chỉ giúp giảm áp lực lên môi trường tự nhiên mà còn đóng góp vào tính bền vững lâu dài của các công trình³.

   Thiết kế xanh không chỉ mang lại lợi ích môi trường mà còn có tác động tích cực đến đời sống và kinh tế. Các tòa nhà xanh thường có chi phí vận hành thấp hơn do tiết kiệm năng lượng, nước và tài nguyên. Điều này giúp giảm chi phí sử dụng lâu dài cho người sử dụng. Hơn nữa, không gian sống và làm việc được thiết kế xanh mang lại môi trường lành mạnh hơn, cải thiện sức khỏe và chất lượng sống của con người. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những không gian sống được thông gió tự nhiên và tối ưu ánh sáng tự nhiên có thể giảm căng thẳng, tăng cường khả năng tập trung và nâng cao năng suất lao động.

   1.3. Thiết kế tối giản (Minimalism)

   Thiết kế tối giản (Minimalism) là một trong những xu hướng thiết kế được ưa chuộng trong kiến trúc đương đại, đặc biệt tại các đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Phong cách này có nguồn gốc từ Nhật Bản, nơi tập trung vào việc loại bỏ những yếu tố thừa thãi và tôn vinh sự tinh tế trong đơn giản. Thiết kế tối giản hướng đến việc tạo ra không gian sống gọn gàng, nhẹ nhàng nhưng vẫn mang lại sự tiện nghi và thoải mái cho người sử dụng. Trong bối cảnh các thành phố lớn đang đối mặt với tình trạng dân số đông đúc và không gian sống ngày càng hạn chế, thiết kế tối giản trở thành một giải pháp lý tưởng để tối ưu hóa không gian và nâng cao chất lượng sống. Phong cách tối giản tập trung vào tinh giản hóa các yếu tố nội thất, từ màu sắc, chất liệu đến cách bài trí. Những không gian này thường sử dụng các màu sắc trung tính như trắng, xám, đen và các gam màu nhạt để tạo cảm giác mở rộng và thoáng đãng. Màu sắc trong thiết kế tối giản thường mang lại sự nhẹ nhàng, thanh lịch, giúp không gian trở nên hài hòa hơn. Bằng cách loại bỏ các chi tiết trang trí phức tạp và hạn chế số lượng đồ nội thất, phong cách này giúp không gian sống trở nên gọn gàng, từ đó làm tăng cảm giác thư thái, nhẹ nhàng.

Hnh 2: Dự án Stacking Green “Ngôi nhà Xanh” của kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa.

   Thiết kế không gian mở là một đặc trưng khác của phong cách tối giản. Không gian mở giúp tối đa hóa ánh sáng tự nhiên, tạo sự liên kết giữa các khu vực trong nhà và làm cho căn hộ nhỏ trông rộng rãi hơn. Thay vì ngăn cách các phòng bằng tường cứng nhắc, các căn hộ tối giản thường sử dụng vách ngăn nhẹ nhàng hoặc không gian liền mạch, cho phép dòng chảy của ánh sáng và không khí tự nhiên, đồng thời tối ưu hóa công năng sử dụng. Về nội thất, các căn hộ theo phong cách tối giản thường sử dụng những món đồ có thiết kế đơn giản nhưng tinh tế với đường nét gọn gàng và chất liệu cao cấp như gỗ tự nhiên, kim loại và kính. Nội thất được lựa chọn không chỉ vì mục đích trang trí mà còn mang lại tính công năng cao, đáp ứng nhu cầu sử dụng tối thiểu nhưng hiệu quả. Điều này giúp tối đa hóa không gian sử dụng mà không gây cảm giác chật chội⁴.

Hnh 3: Ứng dụng phong cách Minimalism trong thiết kế căn hộ ở Thành phố Hồ Chí Minh.

   Thiết kế tối giản tại Việt Nam chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ phong cách thiết kế Nhật Bản, đặc biệt là triết lý “wabi-sabi” – một triết lý tôn vinh sự hoàn hảo trong cái không hoàn hảo. Wabi-sabi khuyến khích việc sử dụng những vật liệu tự nhiên, kết cấu không hoàn hảo và vẻ đẹp của sự giản dị. Người Nhật luôn coi trọng sự thanh tịnh và tinh khiết, từ đó tạo nên không gian sống gần gũi với thiên nhiên, đơn giản mà vẫn đầy tính thẩm mĩ. Triết lý này đã được áp dụng rộng rãi trong thiết kế tối giản tại Việt Nam, đặc biệt trong các căn hộ nhỏ gọn ở Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Nhiều căn hộ tại các khu đô thị lớn sử dụng nội thất đơn giản, tận dụng không gian một cách hiệu quả mà vẫn mang lại vẻ đẹp tinh tế. Màu sắc nhẹ nhàng như trắng, xám và gỗ nhạt được ưa chuộng, giúp mở rộng không gian và tạo cảm giác thanh thoát. Các yếu tố trang trí thừa thãi được loại bỏ, thay vào đó là những đường nét đơn giản, sạch sẽ, tạo cảm giác cân bằng và tĩnh lặng. Tại các thành phố lớn, như Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, với mật độ dân số ngày càng tăng và không gian sống ngày càng thu hẹp, thiết kế tối giản trở thành lựa chọn hàng đầu cho những căn hộ nhỏ gọn. Những căn hộ này thường có diện tích từ 40-60m², yêu cầu sự tối ưu hóa về không gian và công năng. Phong cách tối giản giúp tận dụng tối đa diện tích, biến những không gian nhỏ hẹp trở nên tiện nghi và thoải mái hơn. Ví dụ, một căn hộ nhỏ tại Thành phố Hồ Chí Minh được thiết kế theo phong cách tối giản, sử dụng nội thất thông minh như giường ngủ có ngăn kéo dưới để chứa đồ, bàn ăn có thể gấp gọn và tủ âm tường giúp tiết kiệm không gian. Bằng cách giảm thiểu số lượng đồ đạc và sử dụng các thiết kế tích hợp, căn hộ nhỏ trở nên gọn gàng mà vẫn đầy đủ chức năng. Một dự án khác tại Hà Nội áp dụng màu sắc trung tính và chất liệu tự nhiên trong thiết kế, với không gian mở và ánh sáng tự nhiên được tối ưu hóa qua các cửa sổ lớn; nội thất đơn giản, không quá cầu kỳ, tập trung vào tính tiện dụng và thẩm mĩ. Cách bố trí này giúp tạo cảm giác không gian rộng rãi hơn, đồng thời mang lại sự thư giãn cho người sử dụng.

   Thiết kế tối giản mang lại nhiều lợi ích, không chỉ về mặt thẩm mĩ mà còn về mặt công năng và tinh thần. Không gian sống được tinh giản, gọn gàng giúp giảm căng thẳng, tạo cảm giác thư thái cho người sử dụng. Sự tối ưu hóa về không gian cũng mang lại tiện nghi cao cho các căn hộ nhỏ, giúp chúng trở nên tiện lợi hơn mà không bị quá tải với đồ đạc. Ngoài ra, việc loại bỏ các yếu tố không cần thiết trong thiết kế giúp tiết kiệm chi phí xây dựng và trang trí nội thất. Sự đơn giản trong thiết kế cũng giúp không gian dễ dàng được bảo trì và làm sạch, từ đó giúp duy trì vẻ đẹp lâu dài của ngôi nhà.

   2. Tiềm năng và triển vọng của thiết kế đương đại Việt Nam

   2.1. Tiềm năng phát triển kinh tế

   Thiết kế đương đại tại Việt Nam đang đứng trước những cơ hội phát triển mạnh mẽ nhờ vào các yếu tố kinh tế và xã hội, trong đó đáng chú ý là sự tăng trưởng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu và sự bùng nổ của thị trường bất động sản và du lịch. Các yếu tố này đã làm gia tăng nhu cầu về những không gian sống, làm việc và nghỉ dưỡng hiện đại, đẹp mắt, góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành thiết kế sáng tạo tại Việt Nam. Trong những năm gần đây, tầng lớp trung lưu tại Việt Nam đã và đang phát triển mạnh mẽ, với tốc độ tăng trưởng được dự đoán sẽ tiếp tục tăng trong thập kỷ tới. Theo nhiều báo cáo kinh tế, Việt Nam là một trong những quốc gia có tầng lớp trung lưu phát triển nhanh nhất khu vực Đông Nam Á nhờ vào sự tăng trưởng kinh tế bền vững và quá trình hội nhập quốc tế. Khi thu nhập và mức sống của người dân tăng lên, nhu cầu về không gian sống chất lượng và thẩm mĩ cũng tăng theo. Những gia đình thuộc tầng lớp trung lưu ngày càng chú trọng đến việc xây dựng các không gian sống đẹp mắt, thoải mái và phản ánh cá tính của họ. Điều này mở ra một thị trường tiềm năng lớn cho ngành thiết kế nội thất và kiến trúc đương đại. Nhu cầu về thiết kế sáng tạo không chỉ giới hạn ở không gian sống mà còn mở rộng sang các lĩnh vực như không gian làm việc, khu vực công cộng và các không gian thương mại. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt trong các ngành dịch vụ như quán cà phê, nhà hàng và khách sạn, đang ngày càng nhận thức rõ tầm quan trọng của thiết kế trong việc thu hút khách hàng và tạo dựng thương hiệu. Điều này dẫn đến nhu cầu lớn về những giải pháp thiết kế sáng tạo, không chỉ đảm bảo tính thẩm mĩ mà còn tối ưu hóa công năng và mang lại trải nghiệm tốt cho người dùng.

   Một trong những động lực chính thúc đẩy sự phát triển của ngành thiết kế đương đại tại Việt Nam là thị trường bất động sản đang phát triển mạnh mẽ. Trong thập kỷ vừa qua, Việt Nam đã chứng kiến sự bùng nổ của các dự án bất động sản, từ nhà ở đến căn hộ cao cấp, khu nghỉ dưỡng, văn phòng làm việc và các trung tâm thương mại. Nhiều tập đoàn bất động sản lớn trong và ngoài nước đầu tư vào thị trường Việt Nam, tạo ra cơ hội cho các kiến trúc sư và nhà thiết kế nội thất tham gia vào các dự án quy mô lớn. Thị trường bất động sản phát triển mạnh mẽ đồng nghĩa với việc nhu cầu về thiết kế không gian ngày càng cao. Các chủ đầu tư không chỉ quan tâm đến việc xây dựng các công trình chất lượng cao mà còn chú trọng đến thiết kế để tạo nên những không gian sống và làm việc hiện đại, tiện nghi và thân thiện với môi trường. Đặc biệt, những dự án căn hộ cao cấp và khu nghỉ dưỡng thường yêu cầu các thiết kế nội thất mang đậm phong cách cá nhân, sáng tạo và độc đáo, nhằm tạo sự khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh và thu hút khách hàng. Ngành du lịch của Việt Nam cũng là một yếu tố quan trọng góp phần vào sự phát triển của thiết kế đương đại. Việt Nam đã và đang trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn trên thế giới nhờ vào cảnh quan thiên nhiên đẹp, văn hóa đa dạng và lịch sử phong phú. Sự tăng trưởng của du lịch đã dẫn đến việc phát triển mạnh mẽ của ngành dịch vụ lưu trú, bao gồm khách sạn, khu nghỉ dưỡng, homestay và các dịch vụ liên quan. Nhiều khách sạn và khu nghỉ dưỡng cao cấp tại Việt Nam, như JW Marriott Phu Quoc Emerald Bay hay các khu nghỉ dưỡng tại Đà Nẵng, Nha Trang, Phú Quốc, không chỉ thu hút khách du lịch quốc tế mà còn là biểu tượng của sự sáng tạo trong thiết kế đương đại. Các kiến trúc sư và nhà thiết kế Việt Nam và quốc tế đã tận dụng tối đa các yếu tố văn hóa địa phương kết hợp với phong cách đương đại để tạo ra những không gian nghỉ dưỡng độc đáo và ấn tượng. Thiết kế không chỉ tạo nên điểm nhấn cho công trình mà còn mang lại trải nghiệm thẩm mĩ và tiện nghi cho du khách, giúp nâng cao giá trị của ngành du lịch Việt Nam. Đặc biệt, trong bối cảnh du lịch bền vững ngày càng trở thành xu hướng toàn cầu, các dự án nghỉ dưỡng và khách sạn tại Việt Nam cũng đang dần chuyển hướng sang các thiết kế thân thiện với môi trường, sử dụng vật liệu tái chế và tích hợp công nghệ thông minh. Điều này mở ra cơ hội lớn cho các nhà thiết kế và kiến trúc sư tham gia vào các dự án xanh, đồng thời khẳng định vị thế của thiết kế đương đại Việt Nam trên bản đồ thế giới.

   2.2. Phát triển bản sắc văn hóa và hội nhập quốc tế

   Trong bối cảnh toàn cầu hóa, thiết kế đương đại Việt Nam đang đứng trước những thách thức và cơ hội mới. Việc kết hợp các yếu tố văn hóa bản địa vào các sản phẩm và công trình thiết kế không chỉ giúp duy trì bản sắc văn hóa mà còn tạo ra nét độc đáo trong lĩnh vực thiết kế toàn cầu. Điều này giúp ngành thiết kế Việt Nam khẳng định vị trí của mình trên thị trường quốc tế, đồng thời mở ra những cơ hội phát triển mới. Một trong những điểm mạnh của thiết kế đương đại Việt Nam là khả năng kết hợp nhuần nhuyễn các yếu tố văn hóa truyền thống vào các công trình và sản phẩm hiện đại. Việt Nam có một nền văn hóa phong phú và đa dạng với nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đã được UNESCO công nhận. Việc khai thác và sử dụng những yếu tố này trong thiết kế không chỉ giúp tạo nên các công trình thẩm mĩ mà còn mang đến những giá trị văn hóa sâu sắc. Ví dụ, các chất liệu truyền thống như tre, gỗ, nứa được nhiều nhà thiết kế sử dụng trong các công trình kiến trúc và nội thất hiện đại. Không chỉ dừng lại ở vật liệu, các hoa văn, họa tiết trang trí từ nghệ thuật dân gian hay văn hóa vùng miền cũng được đưa vào thiết kế. Những yếu tố này giúp tạo ra sự khác biệt so với các xu hướng thiết kế phổ biến trên thế giới, đồng thời làm nổi bật dấu ấn Việt Nam trong mỗi dự án. Những công trình như nhà hàng tre của kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa hay các dự án sử dụng chất liệu truyền thống khác không chỉ được đánh giá cao về mặt thẩm mĩ mà còn tạo ra sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Chính sự giao thoa này đã giúp những nhà thiết kế Việt Nam không chỉ duy trì bản sắc văn hóa mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trong thời đại mới⁵.

   Việc tham gia vào các triển lãm quốc tế và đạt được nhiều giải thưởng danh giá là minh chứng cho sự phát triển và hội nhập của ngành thiết kế Việt Nam trên trường quốc tế. Những sự kiện này không chỉ giúp các nhà thiết kế tiếp cận với các xu hướng mới học hỏi từ các quốc gia phát triển mà còn là cơ hội để quảng bá bản sắc văn hóa Việt Nam đến với thế giới. Một trong những ví dụ tiêu biểu là Lễ trao giải Architizer A+, một trong những giải thưởng kiến trúc danh giá thế giới. Trong những năm gần đây, nhiều công trình thiết kế từ Việt Nam đã đạt được những giải thưởng lớn tại sự kiện này, như các dự án của kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa. Các công trình đoạt giải không chỉ được đánh giá cao về mặt thiết kế hiện đại mà còn bởi sự kết hợp tinh tế giữa yếu tố thẩm mĩ và văn hóa truyền thống. Sự tham gia của các nhà thiết kế Việt Nam vào các giải thưởng quốc tế không chỉ giúp nâng cao uy tín và vị thế của ngành thiết kế trong nước mà còn mở ra cơ hội hợp tác với các đối tác quốc tế. Những giải thưởng này không chỉ là sự công nhận về tài năng mà còn là cơ hội để quảng bá giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới. Việc kết hợp các yếu tố văn hóa bản địa vào thiết kế đương đại giúp các sản phẩm và công trình của Việt Nam trở nên khác biệt và tạo được dấu ấn riêng trong bối cảnh toàn cầu hóa, nơi mà sự độc đáo và khác biệt ngày càng được đánh giá cao⁶.

   Trong bối cảnh toàn cầu hóa, phát triển bền vững không chỉ liên quan đến việc sử dụng tài nguyên hiệu quả mà còn bao gồm việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa. Các công trình thiết kế đương đại không chỉ hướng đến mục tiêu thẩm mĩ và tiện ích mà còn phải phản ánh được văn hóa, lịch sử của địa phương nơi nó tồn tại. Việt Nam với bề dày lịch sử và văn hóa phong phú đang ngày càng trở nên hấp dẫn đối với các nhà đầu tư quốc tế. Tuy nhiên, để hội nhập quốc tế thành công, các nhà thiết kế cần tìm ra cách để dung hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa giá trị văn hóa bản địa và những tiêu chuẩn quốc tế. Điều này không chỉ giúp các công trình trở nên khác biệt mà còn góp phần tạo dựng bản sắc văn hóa Việt Nam trong bối cảnh thiết kế toàn cầu hóa. Các công trình kiến trúc như JW Marriott Phu Quoc Emerald Bay là minh chứng rõ ràng cho việc kết hợp thành công giữa thiết kế hiện đại và yếu tố văn hóa truyền thống. Khu nghỉ dưỡng này không chỉ gây ấn tượng bởi kiến trúc độc đáo mà còn bởi những yếu tố văn hóa địa phương được lồng ghép tinh tế vào trong từng chi tiết thiết kế. Chính những sự kết hợp này đã giúp công trình nổi bật và nhận được sự đánh giá cao từ các chuyên gia quốc tế. 

   2.3. Tác động đến xu hướng sống bền vững và môi trường

   Thiết kế bền vững đã và đang trở thành một trong những xu hướng quan trọng của thời đại, không chỉ trong lĩnh vực kiến trúc mà còn lan rộng đến nội thất và các sản phẩm tiêu dùng khác. Tại Việt Nam, với sự phát triển kinh tế và đô thị hóa nhanh chóng, thiết kế bền vững đang góp phần không nhỏ trong việc bảo vệ môi trường, xây dựng các cộng đồng sống thân thiện với thiên nhiên và thúc đẩy những chính sách nhà ở xanh, thân thiện với môi trường. Thiết kế bền vững là một triết lý nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của con người đến môi trường thông qua việc sử dụng các vật liệu tái chế, các giải pháp tiết kiệm năng lượng và thiết kế không gian sống thân thiện với môi trường. Các công trình và sản phẩm thiết kế bền vững ưu tiên sử dụng các nguồn tài nguyên tái tạo và giảm thiểu tối đa sự lãng phí tài nguyên thiên nhiên. Tại Việt Nam, nhiều dự án thiết kế đã tích hợp các vật liệu tự nhiên như tre, nứa, gỗ vào công trình để giảm bớt sự phụ thuộc vào các vật liệu công nghiệp, đồng thời bảo vệ các nguồn tài nguyên không tái tạo. Các nhà thiết kế Việt Nam đang tìm cách kết hợp yếu tố tự nhiên với công nghệ hiện đại để tạo ra những không gian sống thoải mái nhưng vẫn bền vững⁷.

   Trong những năm gần đây, xu hướng sống bền vững đã trở nên phổ biến hơn tại Việt Nam, đặc biệt là trong giới trẻ và các doanh nghiệp có nhận thức cao về trách nhiệm xã hội và môi trường. Thiết kế bền vững đã tạo điều kiện cho những cộng đồng sống thân thiện với môi trường phát triển thông qua việc tạo ra các không gian sống lành mạnh, gắn kết con người với thiên nhiên. Sự kết nối giữa con người và thiên nhiên trong các không gian này là minh chứng cho việc thiết kế bền vững không chỉ tác động đến môi trường mà còn thay đổi lối sống của con người theo hướng tích cực và có trách nhiệm hơn. Với sự quan tâm ngày càng tăng đối với thiết kế bền vững, nhiều chính sách nhà ở xanh đang được thúc đẩy tại Việt Nam. Các chương trình hỗ trợ xây dựng công trình xanh của Chính phủ đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư trong việc phát triển các dự án nhà ở thân thiện với môi trường. Những chính sách này không chỉ khuyến khích việc sử dụng vật liệu xanh mà còn đề ra những tiêu chuẩn khắt khe về tiết kiệm năng lượng, sử dụng nước hiệu quả và giảm thiểu chất thải. Ngoài ra, các chính sách này cũng khuyến khích người dân áp dụng những giải pháp bền vững trong cuộc sống hằng ngày, từ việc lựa chọn những vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường đến việc sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng. Những quy định về xây dựng công trình xanh đã và đang trở thành tiêu chuẩn bắt buộc trong nhiều dự án phát triển đô thị tại Việt Nam, đặc biệt là ở các thành phố lớn và khu vực phát triển du lịch. Những chính sách hỗ trợ này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành xây dựng và thiết kế tại Việt Nam. Các dự án nhà ở xanh, văn phòng sử dụng năng lượng tái tạo và các khu nghỉ dưỡng sinh thái không chỉ thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư trong nước mà còn thu hút sự chú ý của các tập đoàn quốc tế muốn phát triển các dự án bền vững tại Việt Nam. Điều này mở ra cơ hội lớn cho ngành thiết kế trong nước, từ việc tham gia vào các dự án quy mô lớn đến việc phát triển những sản phẩm bền vững và thân thiện với môi trường.

   3. Kết luận

   Trong bối cảnh hiện nay, thiết kế đương đại Việt Nam đang trải qua một giai đoạn phát triển mạnh mẽ với những xu hướng chính nổi bật. Sự kết hợp giữa yếu tố văn hóa truyền thống và các giải pháp hiện đại đã tạo ra những công trình và sản phẩm thiết kế độc đáo, phản ánh bản sắc văn hóa sâu sắc trong khi vẫn đáp ứng các yêu cầu về tiện ích và thẩm mĩ. Xu hướng tái sử dụng chất liệu truyền thống như tre, nứa, gỗ trong kiến trúc và nội thất không chỉ góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa mà còn tạo ra những không gian sống thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, thiết kế xanh và các giải pháp bền vững đã giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và thúc đẩy lối sống bền vững, đồng thời góp phần xây dựng các cộng đồng sống thân thiện với thiên nhiên. Thiết kế tối giản, với ảnh hưởng từ phong cách Nhật Bản, đã đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về sự tinh giản và tối ưu hóa không gian trong các đô thị đông đúc. Xu hướng này không chỉ giúp tiết kiệm không gian mà còn mang lại sự thư giãn và thoải mái cho người sử dụng. Hơn nữa, việc ứng dụng công nghệ số trong thiết kế, từ không gian thông minh đến các sản phẩm kỹ thuật số, đã mở ra những khả năng mới cho ngành thiết kế, đồng thời làm cho các công trình trở nên tương tác và hiện đại hơn.

   Tiềm năng phát triển của thiết kế đương đại Việt Nam trong tương lai là rất lớn. Khi đất nước tiếp tục hội nhập quốc tế, ngành thiết kế không chỉ có cơ hội để quảng bá bản sắc văn hóa độc đáo mà còn có thể mở rộng ra thị trường toàn cầu. Những giải thưởng quốc tế và sự tham gia vào các triển lãm toàn cầu sẽ giúp nâng cao vị thế của thiết kế Việt Nam, đồng thời tạo ra cơ hội hợp tác quốc tế và học hỏi từ các xu hướng thiết kế tiên tiến nhất. Triển vọng của ngành thiết kế trong tương lai còn được củng cố bởi sự quan tâm ngày càng tăng đối với các giải pháp thiết kế bền vững và thân thiện với môi trường. Các chính sách hỗ trợ nhà ở xanh và các dự án phát triển bền vững sẽ tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của ngành, đồng thời tạo ra những không gian sống và làm việc tích cực, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống.

   Tóm lại, thiết kế đương đại Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ với những xu hướng và cơ hội mới. Sự kết hợp giữa yếu tố văn hóa truyền thống và các giải pháp hiện đại, cùng với sự quan tâm đến bảo vệ môi trường, sẽ tiếp tục định hình ngành thiết kế trong tương lai. Việt Nam có tiềm năng lớn để khẳng định mình trên thị trường quốc tế, đồng thời xây dựng một môi trường sống bền vững và đầy sáng tạo.

Chú thích:
¹ Marie Kalt (2024): “Tập trung vào các xu hướng thiết kế nội thất và kiến trúc hiện đại tại Việt Nam”, Architectural Digest, số 12.
² Nguyễn Văn Minh (2021), Vietnamese Architecture Today: Tradition and Innovation, NXB Xây dựng.
³ Đào Văn Đông (2009), Vật liệu “xanh” và bền vững - xu hướng để phát triển xây dựng, Viện Khoa học & Công nghệ xây dựng giao thông - Đại học Giao thông vận tải, tr. 2.
⁴ Lê Thanh Sơn (2023): “Tradition as innovative opportunities for contemporary Vietnamese architecture”, AIP Conf. Proc. 040013, 2560.
⁵ https://khonggiandep.com.vn/kien-truc-viet-namtrong-boi-canh-toan-cau-hoa/
⁶ https://www.tapchikientruc.com.vn/dien-dan/ toan-cau-hoa-kien-truc-la-mot-qua-trinh-hoc-hoilan-nhau.html .
⁷ https://kienviet.net/2023/10/6/thiet-ke-xanh-vanghe-thuat-sinh-thai.